Starfsmenn Alcoa Fjarðaáls voru um 570 á árinu 2022. Þar af voru konur um 27% starfsmanna sem er hæsta hlutfall sem þekkist innan Alcoa samsteypunnar. Í framkvæmdastjórn Alcoa Fjarðaáls sátu tíu manns í lok árs, þar af ein kona. Starfsmenn fylgja ýmist vinnustaðarsamningi Alcoa Fjarðaáls, AFLs og RSÍ, eða eru með einstaklingsbundna samninga þar sem launaþróun fylgir samningi VR við SA. Alcoa Fjarðaál hefur þá stefnu að útvista þeim verkefnum í starfseminni sem ekki tilheyra kjarnastarfsemi. Með þeim hætti rennir fyrirtækið stoðum undir uppbyggingu og rekstur annarra fyrirtækja á svæðinu og hefur þannig jákvæð áhrif á frekari atvinnuuppbyggingu á Austurlandi.
Samtals vinna um 250 manns á vegum annarra fyrirtækja í álverinu eða á álverssvæðinu. Alls hafa því um 800 manns atvinnu á álverssvæðinu við Reyðarfjörð. Verktakar hjá Alcoa Fjarðaáli starfa meðal annars við rekstur mötuneytis, þrif, verkfræðihönnun og framkvæmd fjárfestingarverkefna, starfsmannaakstur, innkaup og lagerhald á rekstrarvörum og varahlutum, við vélsmíði og viðhald, hafnarstarfsemi og vöruflutninga svo eitthvað sé nefnt. Þessi starfsemi verktaka endurspeglar breytt starfssvið sem hefur jákvæð áhrif á nýsköpun og þróun á svæðinu. Mörg ný fyrirtæki hafa sprottið upp á svæðinu í gegnum árin með því að þjónusta starfsemi álversins.
Framan af árinu gætti enn áhrifa af COVID-19 og þeim takmörkunum sem því fylgdu. Annars var stærsta mannauðverkefni ársins 2022 breyting á vaktakerfi vinnustaðarins. Ákveðið var að fara í mikla vinnu við að endurskoða vaktakerfið vorið 2022 og var það gert með því að bjóða starfsmönnum til samtals. Tilgangurinn var að bæta svefn og þar með heilsu vaktavinnustarfsmanna. Nánar er fjallað um verkefnið og niðurstöður þess í kafla 8.6.1.
Með bættum stöðugleika í kerrekstri verksmiðjunnar hefur létt á álagi sem starfsmenn hafa búið við síðustu ár. Því er reiknað með að starfsánægja muni aukast á næstu misserum samhliða auknum stöðugleika.
Árið 2022 ákvað móðurfélag Alcoa Fjarðaáls að byrja að framkvæma alþjóðlega starfsánægjukönnun meðal allra starfsstöðva sinna á 18 mánaða fresti. Þess vegna framkvæmdi Alcoa Fjarðaál ekki eigin könnun líkt og fyrri ár í samstarfi við Gallup á Íslandi. Mannauðsteymi Alcoa Fjarðaáls hefur ákveðið að leggja fyrir starfsmenn vinnustaðargreiningu Gallup á móti könnun móðurfélagsins og verður hún því einnig gerð á 18 mánaða fresti. Árið 2022 var því eingöngu framkvæmd könnun á vegum móðurfélagsins en könnun Alcoa Fjarðaáls verður næst lögð fram vorið 2023. Þar sem spurningarnar úr könnun móðurfélagsins og könnun Alcoa Fjarðaáls eru ekki algjörlega sambærilegar og mældar á mismunandi kvörðum er erfitt að gera á þeim samanburð en miðað við svipaðar spurningar þá er vísbending um að dregið hafi lítillega úr starfsánægju milli ára. Þetta þarf ekki að koma á óvart þar sem nokkur hreyfing var á fólki í kjölfar COVID faraldursins og þá var verkefnið um breytingu vaktakerfis umdeilt í byrjun. Betur verður gert grein fyrir þessu í skýrslu næsta árs þegar lögð hefur verið fyrir Gallup könnun sem unnt verður að bera saman við sambærilega könnun frá 2021.
Í könnun móðurfélagsins var spurt út í tækifæri til þróunar í starfi og samskipti við yfirmenn. Samkvæmt könnuninni sögðust 65% eiga regluleg samskipti við leiðtoga sinn um frammistöðu sína í starfi. Þá sögðust 66% hafa góð tækifæri til að læra og þróast í starfi hjá Alcoa. Niðurstöður starfsmannakönnunar móðurfélagsins voru kynntar fyrir starfsfólki á teymisfundum og vaktskiptafundir í lok árs 2022. Fyrri hluta árs 2023 verður unnið að því með öllum vöktum að rýna niðurstöðurnar og starfsmenn koma að því að móta aðgerðir til að auka starfsánægju og helgun.
Jafnréttisáætlun Alcoa Fjarðaáls er unnin út frá lögum nr. 150/2020 um jafna stöðu og jafnan rétt kynjanna. Alcoa Fjarðaál stefnir að því að helmingur starfsmanna fyrirtækisins verði konur og tengir jafnréttisáætlun sína jafnframt við gildin sem Alcoa starfar eftir um allan heim (heilindi, umhyggja, árangur og hugrekki). Í öllum starfsauglýsingum fyrirtækisins hafa störf verið auglýst fyrir bæði kyn en sú nýbreytni varð árið 2020 að byrja að auglýsa þau fyrir öll kyn og hefur því verið haldið áfram síðan. Störfin í álverinu eru þannig hönnuð að þeim má sinna á öruggan hátt óháð kyni.
Báðir foreldrar eru hvattir til að huga að samræmingu fjölskyldulífs og vinnu og axla jafna ábyrgð á uppeldi og umönnun barna sinna. Í stefnu fyrirtækisins er talað um mikilvægi þess að skapa fjölskylduvænan vinnustað þar sem öllum starfmönnum líður vel. Hjá Alcoa Fjarðaáli er kynferðisleg og kynbundin áreitni og einelti ekki liðin og eru slík mál tekin föstum tökum. Ef mál af þessum toga koma upp þá er fylgt eftir skýrum verkferlum til að tryggja heilbrigði og öryggi á vinnustaðnum. Í jafnréttisáætlun eru tilgreindir ábyrgðaraðilar að úrbótum og endurskoðun hennar.
Framkvæmdastjóri mannauðsmála ber ábyrgð á að jafnréttisáætlun sé framfylgt. Framkvæmdastjórn ber ábyrgð á eftirfylgni jafnréttisáætlunar og frávika frá henni með stuðningi jafnréttisnefndar Alcoa Fjarðaáls. Grunnur var lagður að nýrri jafnréttisnefnd árið 2022 með því að óska eftir að tengiliðir við mannréttindahópa móðurfélagsins taki sæti í nefndinni. Formlegt starf nýrrar nefndar hefst árið 2023. Þessi hópar sem vísað er til eru EAGLE sem stendur vörð um og vekur athygli á baráttu LGBT+ fólks, Alcoa Women‘s Network eða AWN sem vekur athygli á stöðu kvenna og valdeflir þær í starfi og AWARE sem stendur fyrir menningarlegan fjölbreytileika. AWARE er nýjasti mannréttindahópurinn innan Alcoa.
Alcoa Fjarðaál tók þátt í Jafnréttisvísi Empower, alþjóðlegu ráðgjafafyrirtæki í jafnréttismálum, sem ætlað er að meta stöðu jafnréttismála innan fyrirtækisins. Jafnréttisvísir er stefnumótun og vitundarvakning í jafnréttismálum. Unnið var með starfsfólki Empower í upphafi ársins en síðan var ákveðið að setja verkefnið á bið meðan breytingar á fyrirtækinu Empower ganga í gegn.
Mikil áhersla er lögð á öryggi og heilsu starfsfólks og verktaka hjá Alcoa Fjarðaáli. Unnið er markvisst að því að lágmarka hættu á slysum, lágmarka mengun, efla heilsu og stuðla að öruggu vinnuumhverfi. Sú hugmyndafræði sem notast er við þegar kemur að því að greina hættur, meta aðstæður og fyrirbyggja frávik eða slys nefnist „Mannleg hegðun“. Þessi nálgun hefur reynst vel og góður árangur hefur náðst í fækkun alvarlegra frávika. Starfsmenn beita einnig aðferðafræði sem kallast „stjórnun helstu áhættuþátta“ til að tryggja að réttu varnirnar gegn þekktum hættum séu ávallt til staðar. Mikil áhersla er lögð á rétt starfsfólks til að „Stoppa og leita sér hjálpar“ ef það upplifir óöryggi eða hefur ekki næga þekkingu á verkinu sem er verið að vinna. Þá er skylda að halda verkfund áður en verk hefst ef hætta á slysum er talin vera til staðar.
Alcoa Fjarðaál fylgir stefnu sinni og móðurfélagsins í umhverfis-, heilsu-, og öryggismálum. Öll slys og óhöpp eru skráð til að læra af þeim. Félagið er vottað af OHSAS 18001 heilsu- og öryggisstjórnunarkerfinu. Allir starfsmenn fá grunnþjálfun í umhverfis-, heilsu-, og öryggismálum. Hjá Alcoa Fjarðaáli eru starfandi 15 heilsu- og öryggisnefndir en hlutverk þeirra er að stuðla að bættu heilbrigði og öryggi á vinnustað. Tæp 10% starfsmanna taka virkan þátt í þessu nefndarstarfi á vinnutíma. Nefndir vinna að ýmsum málefnum og koma að þjálfun svo sem í fallvörnum, „læsa, merkja, prófa“, „hættuleg efni“ svo einhver dæmi séu nefnd. Jafnframt stuðla nefndir að ýmsum endurbótum sem miða að því að gera vinnustaðinn öruggari með því að útrýma hættum og bæta vinnuaðstöðu og verklag.
Í kjölfar #metoo bylgjunnar verður lögð áhersla á að bæta vinnustaðarmenningu Fjarðaáls með jafnréttismál í forgrunni.
Haldnir voru fundir um jafnrétti og vinnustaðarmenningu. Viðhorf starfsfólks var kannað og skrifað undir vinnustaðarsáttmála til að tryggja góða vinnustaðarmenningu. Þessu var svo fylgt eftir á starfsmannafundum á markvissan hátt með umbætur að leiðarljósi.
Gera tilraun með breytingar á vaktakerfi með það að markmiði að auka ánægju starfsmanna með vaktakerfi um 5% frá árinu 2017.
Vegna gagnrýni á framkvæmd tilraunar var ákveðið að allir vakthópar fengju að taka þátt í nýrri tilraun í byrjun árs 2019. Niðurstöðu er að vænta á árinu 2019.
Mæla hvort viðeigandi varnarlög séu til staðar til að tryggja öryggi starfsfólks. Varnarlög verði til staðar í 95% tilfella.
Góður árangur hefur áunnist í öryggismálum með innleiðingu varnarlaga við áhættusöm störf. Á síðasta ári var mikilvægasta varnarlagið til staðar í 96% tilfella.
Aukin árvekni og bættar skráningar vegna heilsutengdra einkenna, með vitundarvakningu og þjálfun allra starfsmanna.
Atvikaskráningakerfi Fjarðaáls var uppfært á árinu til þess að geta betur fylgt eftir heilsutengdum frávikum, og fjöldi slíkra skráninga jókst eftir vitundarvakningu og þjálfun starfsmanna.
Gera samfélagsábyrgð að hluta kennslu í öllum fögum sem kennd eru á vegum fyrirtæksins í Stóriðjuskóla.
Samfélagsábyrgð er hluti af mörgum fögum í Stóriðjuskólanum, ekki síst umhverfiskennslunni. Árið 2020 stendur til að endurskoða skipulag skólans og þá verður þetta skoðað betur.
Innleiddur verður sérstakur hugbúnaður til að styðja enn frekar við innleiðingu á mikilvægasta varnarlaginu.
Fjarðaál innleiddi á árinu 2019 hugbúnaðinn Forwood sem er sérstaklega hannaður til staðfestingar á því að varnarlög séu til staðar
Að mikilvægasta varnarlagið (MV) verði til staðar í 95% tilvika í úttektum og tryggt að tengsl á milli slysa og tilvistar MV verði greind.
Mikilvægasta varnarlagið var til staðar í yfir 95% úttekta sem gerðar voru í doforms. Þessar úttektir verða framvegis gerðar í Forwood hugbúnaðinum með öðrum hætti og þá verður markmiðum breytt.
Að mældur styrkur óæskilegra lofttegunda í vinnuumhverfi í kerskála lækki um 15% miðað við mælingar á árinu 2018.
Gekk ekki eftir enda erfitt rekstrarár
Bjóða öllum starfsmönnum Fjarðaáls upp á fræðslu um ómeðvitaða fordóma
Staðið, sjá nánar í undir Jafnréttismál
Halda vinnufundi í anda Jafnréttisvísis Capacent með öllu starfsfólki til að ræða vinnustaðarmenningu.
Þessu var frestað til ársins 2021 vegna COVID-19.
Fram fari endurskoðun (Kaizen) á Stjóriðjuskólanum til þess að námið nýtist bæði starfsmönnum og fyrirtækinu betur.
Þessi vinna hófst árið 2020 en þurfti að fresta vegna COVID-19 og verður lokið á árinu 2021.
Ljúka fyrsta stigi þjálfunar starfsmanna á úttektarforritinu Forwood. Markmiðið er að 70 starfsmenn verði virkir úttektaraðilar í lok árs 2020.
Markmiðið stóðst og í árslok voru 80 manns búnir að fá þjálfun í að gera úttektir með Forwood.
Að auka hlutdeild kvenna í nýráðningum.
Markmiðið náðist ekki þar sem hlutfall í nýráðningum var 44% árið 2020 samanborið við 45% árið 2019.
Áframhaldandi innleiðing Jafnréttisvísis í samstarfi við Empower
Markmið stóðst
Fjöldi Forwood1 úttekta verði 300 á mánuði
Markmið stóðst
Draga úr álagi og yfirvinnu með því að tryggja rétta mönnun
í öllum teymum
Markmið stóðst að hluta, minni yfirvinna var unnin árið 2021 samanborið við 2020 en ekki tókt að tryggja rétta mönnun í öllum teymum allt árið.
Fjölga loftskiptahjálmum í kerskála upp í 100
Markmið stóðst
Fylgja áætlun um bætta vinnuvistfræði
Markmið stóðst, þau verkefni sem voru sett upp fyrir árið voru unnin og áfram verður unnið með þetta á nýju ári
Bregðast við niðurstöðum rýnihóps um vaktakerfi
Markmið stóðst, innleitt var nýtt vaktakerfi haustið 2022
Fylgja áætlun um Jafnréttisvísi
Markmið stóðst ekki þar sem vinnu við innleiðingu var frestað tímabundið
Ljúka sjálfvirkniverkefni fyrir handstöflun í steypuskála
Markmið stóðst að hluta, unnið var að verkefninu en því er ekki lokið og vinna heldur áfram á nýju ári
Mannauðskaflann má finna á bls. 32 – 42.
Starfsmenn Alcoa Fjarðaáls voru um 540 á árinu 2021. Þar af voru konur um 27% starfsmanna sem er hæsta hlutfall sem þekkist innan Alcoa samsteypunnar. Í framkvæmdastjórn Alcoa Fjarðaáls sátu tíu manns í lok árs, þar af tvær konur. Starfsmenn fylgja ýmist vinnustaðarsamningi Alcoa Fjarðaáls, AFLs og RSÍ, eða eru með einstaklingsbundna samninga þar sem launaþróun fylgir samningi VR við SA. Alcoa Fjarðaál hefur þá stefnu að útvista þeim verkefnum í starfseminni sem ekki tilheyra kjarnastarfsemi. Með þeim hætti rennir fyrirtækið stoðum undir uppbyggingu og rekstur annarra fyrirtækja á svæðinu og hefur þannig jákvæð áhrif á frekari atvinnuuppbyggingu á Austurlandi.
Samtals vinna um 250 manns á vegum annarra fyrirtækja í álverinu eða á álverssvæðinu. Alls hafa því um 800 manns atvinnu á álverssvæðinu við Reyðarfjörð. Verktakar hjá Alcoa Fjarðaáli starfa meðal annars við rekstur mötuneytis, þrif, verkfræðihönnun og framkvæmd fjárfestingarverkefna, starfsmannaakstur, innkaup og lagerhald á rekstrarvörum og varahlutum, við vélsmíði og viðhald, hafnarstarfsemi og vöruflutninga svo eitthvað sé nefnt. Þessi starfsemi verktaka endurspeglar breitt starfssvið sem hefur jákvæð áhrif á nýsköpun og þróun á svæðinu. Mörg ný fyrirtæki hafa sprottið upp á svæðinu í gegnum árin til þess að þjónusta starfsemi álversins.
8.1.1 Viðbrögð við COVID-19
Líkt og hjá flestum fyrirtækjum setti heimsfaraldurinn sitt mark á starfsemina og reyndi á aðlögunarhæfni hjá starfsfólki og stjórnendum líkt og árið á undan. Hjá Alcoa Fjarðaáli starfaði stýrihópur sem samanstóð af framkvæmdastjóra mannauðs, framkvæmdastjóra umhverfis-, heilsu- og öryggismála, yfirmanni samskipta og samfélagsmála og hjúkrunarfræðingum Fjarðaáls. Hópurinn hefur frá upphafi faraldursins haft það hlutverk að skipuleggja þær aðgerðir sem grípa þurfti til á hverjum tíma til að mæta sóttvarnaraðgerðum vegna COVID og sjá um að miðla þeim til starfsfólks.
Heppnin hélt áfram að vera með Austurlandi í faraldrinum en hér komu upp mun færri smit en á landsvísu sérstaklega framan af ári. Um haustið fór að bera á samfélagssmitum í samfélögunum í kringum vinnustaðinn en það hafði sem betur fer ekki alvarlegar afleiðingar í för með sér fyrir vinnustaðinn. Hjá Alcoa Fjarðaáli komu alls upp 21 smit árið 2021. Þar sem Fjarðaál er stærsti vinnustaður Austurlands er ljóst að það skipti sköpum að vel var staðið að sóttvörnum á vinnustaðnum enda hefur hann tengingu, ýmist beina eða óbeina, inn á fjölmörg heimili á svæðinu.
Stýrihópur COVID-19 hjá Fjarðaáli átti mjög góð samskipti við fulltrúa sóttvarnarlæknis á Austurlandi og það var gott að geta leitað þangað þegar vafamál komu upp. Eins funduðu fulltrúar hópsins með fulltrúa Almannavarna til að greiða úr vafamálum vegna sóttvarnarreglna.
Árlega gerir Gallup vinnustaðargreiningu hjá Fjarðaáli þar sem starfsánægja er meðal annars könnuð. Árið 2021 mældist starfsánægja hærri en árið á undan með meðaleinkunn upp á 4,07 við spurningu um ánægju starfsmanna með vinnustaðinn. Mælt var á kvarðanum 1-5. Hækkun milli ára er 18%.
Ánægjulegt er að sjá starfánægju aukast á ný þar sem síðustu ár hefur verið glímt við rekstrarerfiðleika auk þess sem COVID-19 olli ýmis konar röskun á vinnufyrirkomulagi og aðbúnaði starfsfólks. Niðurstöður könnunarinnar voru kynntar fyrir starfsfólki á teymisfundum í byrjun árs 2022. Þar voru niðurstöður ræddar og starfsmenn komu að því að móta aðgerðir til að auka starfsánægju og helgun enn frekar.
8.3 JAFNRÉTTISMÁL
Jafnréttisáætlun Alcoa Fjarðaáls er unnin út frá lögum nr. 150/2020 um jafna stöðu og jafnan rétt kynjanna. Alcoa Fjarðaál stefnir að því að helmingur starfsmanna fyrirtækisins verði konur og tengir jafnréttisáætlun sína jafnframt við gildin sem Alcoa starfar eftir um allan heim. Í öllum starfsauglýsingum fyrirtækisins hafa störf verið auglýst fyrir bæði kyn en sú nýbreytni varð árið 2020 að byrjað var að auglýsa þau fyrir öll kyn og hefur því verið haldið áfram síðan.
Störfin í álverinu eru þannig hönnuð að þeim má sinna á öruggan hátt óháð kyni.
Báðir foreldrar eru hvattir til að huga að samræmingu fjölskyldulífs og vinnu og axla jafna ábyrgð á uppeldi og umönnun barna sinna. Í stefnu fyrirtækisins er talað um mikilvægi þess að skapa fjölskylduvænan vinnustað þar sem öllum starfmönnum líður vel. Hjá Alcoa Fjarðaáli er kynferðisleg og kynbundin áreitni og einelti ekki liðin og eru slík mál tekin föstum tökum. Ef mál af þessum toga koma upp þá er fylgt eftir skýrum verkferlum til að tryggja heilbrigði og öryggi á vinnustaðnum. Í jafnréttisáætlun eru tilgreindir ábyrgðaraðilar að úrbótum og endurskoðun hennar. Framkvæmdastjóri mannauðsmála ber ábyrgð á að jafnréttisáætlun sé framfylgt. Framkvæmdastjórn ber ábyrgð á eftirfylgni jafnréttisáætlunar og frávika frá henni með stuðningi jafnréttisnefndar Fjarðaáls. Því miður var jafnréttisnefndin ekki virk árið 2021 og stendur til að endurskoða hlutverk hennar og tilgang.
Alcoa Fjarðaál tekur þátt í Jafnréttisvísi Empower sem ætlað er að meta stöðu jafnréttismála innan fyrirtækisins. Jafnréttisvísir er stefnumótun og vitundarvakning í jafnréttismálum. Ítarleg greiningarvinna liggur að baki hjá Empower og Alcoa Fjarðáali og er markmiðið að koma á breytingaverkefnum til að bæta stöðu jafnréttismála og innleiða þau. Greiningarvinna hófst um miðjan október 2019 með viðtölum við starfsmenn Fjarðaáls og verktaka í álverinu. Hluti af innleiðingu Jafnréttisvísis var að halda fundi fyrir alla starfsmenn um jafnréttismál og fóru þeir fram á tímabilinu 16. – 24. mars 2021. Fundirnir fóru fram í tveimur aðskildum sóttvarnarhólfum í Valaskjálf og heppnuðust vel. Starfsfólk tók virkan þátt í verkefnavinnu og umræðum. Afrakstur fundanna var aðgerðaráætlun sem fyrirtækið vinnur nú samkvæmt. Yfir 500 umbótahugmyndir fæddust á fundunum.
Mikil áhersla er lögð á öryggi og heilsu starfsfólks og verktaka hjá Alcoa Fjarðaáli. Unnið er markvisst að því að lágmarka hættu á slysum, lágmarka mengun, efla heilsu og stuðla að öruggu vinnuumhverfi. Sú hugmyndafræði sem notast er við þegar kemur að því að greina hættur, meta aðstæður og fyrirbyggja frávik eða slys nefnist „Mannleg hegðun“. Þessi nálgun hefur reynst vel og góður árangur hefur náðst í fækkun alvarlegra frávika. Starfsmenn beita einnig aðferðafræði sem kallast „stjórnun helstu áhættuþátta“ til að tryggja að réttu varnirnar gegn þekktum hættum séu ávallt til staðar. Mikil áhersla er lögð á rétt starfsfólks til að „Stoppa og leita sér hjálpar“ ef það upplifir óöryggi eða hefur ekki næga þekkingu á verkinu sem er verið að vinna. Þá er skylda að halda verkfund áður en verk hefst ef hætta á slysum er talin vera til staðar.
Markvisst er unnið að umbótum í starfsumhverfi til að tryggja öryggi og heilsu starfsfólks.
Alcoa Fjarðaál fylgir stefnu sinni og móðurfélagsins í umhverfis-, heilsu-, og öryggismálum. Öll slys og óhöpp eru skráð til að læra af þeim. Félagið er vottað af OHSAS 18001 heilsu- og öryggisstjórn-unar-kerfinu. Allir starfsmenn fá grunnþjálfun í umhverfis-, heilsu-, og öryggismálum. Hjá Alcoa Fjarðaáli eru starfandi 15 heilsu- og öryggisnefndir en hlutverk þeirra er að stuðla að bættu heilbrigði og öryggi á vinnustað. Tæp 10% starfsmanna taka virkan þátt í þessu nefndarstarfi á vinnutíma. Nefndir vinna að ýmsum mál efnum og koma að þjálfun svo sem í fallvörnum, „læsa, merkja, prófa“, „hættuleg efni“ svo einhver dæmi séu nefnd. Jafnframt stuðla nefndir að ýmsum endurbótum sem miða að því að gera vinnustaðinn öruggari með því að útrýma hættum og bæta vinnuaðstöðu og verklag.
Alcoa Fjarðaál tekur þátt í Jafnréttisvísi Capacent sem ætlað er að meta stöðu jafnréttismála innan fyrirtækisins. Ítarleg greiningarvinna liggur þar að baki og er markmiðið að koma á breytingaverkefnum til að bæta stöðu jafnréttismála og innleiða þau. Greiningarvinna hófst um miðjan október 2019 með viðtölum við starfsmenn Fjarðaáls og verktaka í álverinu. Ráðgert var að halda fundi með öllum starfsmönnum haustið 2020 en þeim var frestað vegna COVID-19 og fóru fram í byrjun árs 2021.
Hlutfall kvenna hjá fyrirtækinu árið 2020 var 25% samanborið við 23,5% árið 2019 svo það var jákvæð þróun. Markmið fyrirtækisins er að laða fleiri konur til starfa og hafa aðgerðir og markmið tekið mið af því. Hlutfall karla og kvenna er jafnara þegar litið er til sumarstarfsmanna. Fjarðaál hefur ávallt haft það markmið að jafna kynjahlutföll og byggja upp vinnustað þar sem allir fá jöfn tækifæri til að njóta sín og vaxa í starfi. Fyrirtækið hefur haft jafnréttismál í brennidepli til að skapa betri vinnustaðarmenningu sem byggir á jafnrétti og fjölbreytni. Stjórnendur fyrirtækisins eru vakandi fyrir tækifærum til að jafna kynjahlutföll og þegar auglýst er eftir nýju starfsfólki er tekið fram að störf henti fyrir öll kyn.
Fjarðaáli er annt um heilsu starfsmanna sinna og leggur mikla vinnu í að fyrirbyggja atvinnutengda sjúkdóma eins og t.d. öndunarfærasjúkdóma, heyrnarskerðingu, húðvandamál og langvarandi stoðkerfissjúkdóma. Á hverju ári er framkvæmdur mikill fjöldi mælinga á t.d. hávaða eða mengun í andrúmslofti starfsmanna, til þess að fylgjast með vinnuumhverfinu og tryggja að starfsmenn séu varðir á þann besta hátt sem völ er á. Þessar mælingar stýra heilsufarsskoðunum starfsmanna sem fara fram á heilsugæslu Fjarðaáls, hvaða varnir starfsmenn þurfa að nota, ásamt umbótastarfi sem hefur það að markmiði að bæta vinnuumhverfi starfsmanna.
Fjarðaáli er annt um heilsu starfsmanna sinna og leggur mikla vinnu í að fyrirbyggja atvinnutengda sjúkdóma.
Líkt og hjá flestum fyrirtækjum setti heimsfaraldurinn sitt mark á starfsemina og reyndi á aðlögunarhæfni hjá starfsfólki og stjórnendum. Þegar ljóst var í hvað stefndi varðandi faraldurinn var settur á fót stýrihópur hjá fyrirtækinu sem samanstóð af framkvæmdastjóra mannauðs, framkvæmdastjóra umhverfis-, heilsu- og öryggismála, yfirmanni samskipta og samfélagsmála, framkvæmdastjóra rekstrarþróunar, hjúkrunarfræðingum Fjarðaáls og heilsusérfræðingi Fjarðaáls. Hópurinn fékk það hlutverk að skipuleggja þær aðgerðir sem grípa þurfti til á hverjum tíma til að mæta sóttvarnaraðgerðum vegna COVID og sjá um að miðla þeim til starfsfólks.
Stærsta aðgerðin sem gripið var til vegna sóttvarna var að breyta um vaktakerfi og hafði það mikil áhrif á framleiðslustarfsmenn fyrirtækisins. Farið var úr 8 tíma vaktakerfi yfir á 12 tíma tímabundið til að mæta sóttvarnarkröfum. Þannig var vakthópum fækkað úr fimm í fjóra til þess að tryggja næga mönnun á vöktum þar sem fólki var ekki leyft að taka auka- og bætivaktir á þessu tímabili. Þessi breyting var gerð 28. mars en þegar talið var að faraldurinn væri á undanhaldi um haustið var skipt aftur yfir í átta tíma kerfi. Fljótlega eftir það kom hin svokallaða þriðja bylgja en í ljósi góðrar stöðu á Austurlandi var ákveðið að breyta ekki vaktakerfinu aftur heldur bíða og sjá til hver þróunin yrði. Sú ákvörðun var tekin eftir samtal við starfsfólk sem var orðið þreytt eftir mikið álag sem fylgdi því að breyta vaktakerfinu.
Stýrihópur COVID-19 hjá Fjarðaáli átti mjög góð samskipti við fulltrúa sóttvarnarlæknis á Austurlandi og það var gott að geta leitað þangað þegar vafamál komu upp. Eins funduðu fulltrúar hópsins nokkrum sinnum með fulltrúa Almannavarna ásamt fulltrúum frá hinum álverunum til að stilla saman strengi.
Á árinu 2021 vörðu starfsmenn Fjarðaáls um 33.000 klukkustundum til þjálfunar, sem var lækkun á milli ára og má rekja til COVID-19 en aðeins var framkvæmd nauðsynleg þjálfun til að uppfylla öryggisstaðla, líkt og árið á undan. Hver starfsmaður notaði um 3,7% af sínum vinnutíma til þjálfunar á árinu samanborið við 5,3% fyrir COVID-19.
Á hverju ári stendur móðurfélagið fyrir skylduþjálfun fyrir fastlaunafólk. Árið 2021 fékk þessi hópur þjálfun í að koma auga á spillingu í viðskiptum, átta sig á því hvað eru mútur og hvernig skal forðast þær, upprifjun á réttum viðskiptháttum og þjálfun vegna persónuverndar. Þá stóð til að allir starfsmenn Alcoa færu í upprifjunarkennslu á siðareglum fyrirtæksins en vegna COVID-19 var það aðeins fastlaunafólk sem fékk þá þjálfun á síðasta ári.
Fjarðaál starfar á undanþágu og herðir aðgerðir til þess að uppfylla hana. Til þess að tryggja að ekki séu fleiri en 20 manns saman komnir þá er talið inn í rútur og mötuneyti. Búningsklefar eru þrifnir á vaktskiptum milli vakthópa.
Vaktakerfi breytt úr 8 tímum í 12 tíma. Með þessu er bæti-/aukavöktum útrýmt, fækkun ferða til og frá vinnu, og tryggir mönnun og sveigjanleika komi til sýkingar á vinnustaðnum.
Steypuskálinn er algerlega aðskilinn frá öðrum svæðum verksmiðjunnar. Búningsaðstaða útbúin. Inn- og útgangur úr steypuskálanum aðskilinn til þess að minnka samneyti milli vakta.
