Alcoa Fjarðaál leggur áherslu á opið og virkt samtal við hagsmunaaðila og vill vera fyrirmynd í samfélagsábyrgð með því að skapa jákvæð áhrif á nærsamfélagið. Stjórnendur eiga í reglulegum samskiptum við hagsmunaaðila og funda með þeim um sameiginleg hagsmunamál. Alcoa Fjarðaál og Samfélagssjóður Alcoa (Alcoa Foundation) veita fé til mikilvægra málefna með áherslu á verkefni sem tengjast áhrifasvæði álversins. Alcoa Fjarðaál hefur vaktað samfélagsvísa frá því rekstur álversins hófst.
8. mars er alltaf haldinn hátíðlegur innan Alcoa. Í tilefni dagsins 2024 sendi Tengslaneti kvenna hjá Alcoa (AWN) frá netviðburði þar sem konur frá ýmsum rekstrareiningum Alcoa um allan heim kynntu ólík framfaraverkefni sem byggja á vinnuvistfræði.
Þó nokkrir forsetaframbjóðendur heimsóttu Alcoa Fjarðaál á meðan á kosningabaráttunni stóð árið 2024. Halla Tómasdóttir sótti álverið heim áamt eiginmanni sínum. Þá komu frambjóðendurnir Baldur Þórhallsson og Halla Hrund Logadóttir einnig í heimsókn. Í öllum heimsóknum frambjóðendanna var starfsfólki boðið til samtals við þau í mötuneyti Fjarðaáls.
Bill Oplinger, forstjóri Alcoa Corporation, Matt Reed, aðalframkvæmdastjóri framleiðslu Alcoa Corporation og Veronica Dolç, yfirmaður álframleiðslu Alcoa í Evrópu lögðu leið sína í Fjarðaál 1. apríl 2024. Þau áttu fundi með stjórnendum Fjarðaáls, fóru í skoðunarferðir um álverssvæðið og héldu fund með öllu starfsfólki á vakt. Skilaboðin sem þau komu á framfæri á þeim fundi voru skýr, að rekstur Fjarðaáls væri á réttri leið og var starfsfólk hvatt til þess að halda áfram á sömu braut.
Frá því álverið hóf rekstur hefur skapast hefð fyrir því að fagna sérstaklega íslenska kvenréttindadeginum, þann 19. júní, með því að bjóða konum á Austurlandi í svokallað Kvennakaffi í matsal Fjarðaáls. Árið 2024 var engin undantekning þar á en fjöldi kvenna úr nærsamfélaginu kom saman, naut lifandi tónlistar og hlýddi á erindi frá Heiðu Ingimarsdóttur og Svanhildi Björgu Pétursdóttur. Viðburðurinn er mikilvægur hluti af skuldbindingu Alcoa Fjarðaáls til jafnréttismála.
Júnímánuður er tileinkaður hinseginleikanum á heimsvísu undir yfirskriftinni PRIDE og tekur Alcoa virkan þátt í að fagna honum. Í tilefni af PRIDE mánuðinum voru fjórir stigar aðalbyggingu Fjarðaáls gerðir sérstaklega litríkir þegar þeir voru skreyttir með fánalitum hinseginleikans. Því var EAGLE deginum hjá Alcoa fagnað sérstaklega í Fjarðaáli með því að bjóða upp á regnbogaköku eftir hádegismatinn.EAGLE er einn af fjórum inngildingarhópum sem starfræktir eru innan Alcoa á heimsvísu. Í EAGLE er unnið að jafnréttismálum hinseginfólks í víðu samhengi og baráttumál samtakanna byggjast á virðingu og jöfnum tækifærum.
Þann 8. júlí voru slétt 20 ár liðin frá fyrstu skóflustungu álversins. Haldið var upp á daginn með grillveislu fyrir starfsfólk í glampandi sólskini á lóð Fjarðaáls.
Alcoa Fjarðaál hlaut í september Sjálfbærnissinn við hátíðlega athöfn í Háskólanum í Reykjavík.Sjálfbærniásinn er nýr mælikvarði sem metur viðhorf almennings til frammistöðu íslenskra fyrirtækja á sviði sjálfbærnimála. Könnunin að baki Sjálfbærniássins samanstendur af sex spurningum sem kanna viðhorf neytenda til frammistöðu fyrirtækja í sjálfbærnimálum. Spurningarnar snúa meðal annars að því hvort fyrirtæki leggi sitt af mörkum til samfélagsins, hvort þau hugi að velferð viðskiptavina og hvort þau leitist við að lágmarka sóun. Alcoa Fjarðaál hlaut hæstu einkunn í flokki álframleiðenda.
Haustið 2024 var aftur opnað fyrir styrki fyrir Action-verkefnin. Action-verkefnin virkja þannig að starfsfólk getur sótt um styrki til Fjarðaáls fyrir tiltekin verkefni fyrir félagasamtök eða góðgerðarsamtök sem þau tilheyra. Umsækjandinn hvetur svo samstarfsfólk sitt og aðra í félagsamtökunum til þátttöku í verkefninu. Ef átta eða fleiri sjálfboðaliðar úr hópi starfsfólks Alcoa greiða vinnusína í verkið, veitir Alcoa Fjarðaál félagsamtökunum fjárstyrk fyrir verkefninu. Þann 9. nóvember var fyrra Action-verkefni mánaðarins unnið þegar hópur sjálfboðaliða frá Fjarðaáli og Rekstrarfélagi Hattar einangraði loftið í nýju vallarrhúsi við Fellavöll. Húsið mun gjörbreyta aðstöðu til knattspyrnuiðkunar á Austurlandi.
Seinna Action-verkefni nóvembermánaðar var unnið 19. nóvember þegar hópur sjálfboðaliða frá Alcoa og Hestamannafélaginu Blæ vann að endurbótum á aðstöðu hestamannafélagsins í Dalahöllinni í Neskaupstað. Í nóvember var auk þessara tveggja Action verkefna ráðist í stórt sjálfboðaliðaverkefni á vegum Alcoa Foundation í Sólinni, frístundamiðstöð fyrir börn með sérþarfir. Þar voru útbúin sjö mismunandi rými sem öll styðja við þroska og þarfir barnanna í gegnum skynjun, skapandi leik og hreyfingu.
Alcoa Fjarðaál hefur greint hagsmunaaðila félagsins með það fyrir augum að meta betur þarfir, áherslur og sameiginlega hagsmuni haghafa. Hagsmunaaðilar skiptast í beina hagsmunaaðila, nærumhverfi, samfélag og alþjóðaumhverfi. Hagsmunaaðilagreining fyrirtækisins var gerð í samstarfi við ráðgjafa á vinnufundum með þverfaglegum hópum starfsfólks. Taldir voru upp hagsmunaaðilar og þeir skilgreindir eftir snertifleti og mikilvægi. Alcoa Fjarðaál er stórt fyrirtæki í litlu samfélagi og því fylgir mikil ábyrgð. Fyrirtækið hefur ávallt lagt mikið upp úr góðum samskiptum við fjölbreytta hópa hagsmunaaðila með reglulegum fundum og samstarfi.
Mikilvægt er að sátt ríki um starfsemi fyrirtækisins í nærsamfélaginu. Því skiptir sköpum að rækta það samband á markvissan hátt með samtali og samstarfi. Virkt samtal við samfélagið er ein af meginstoðunum í samfélagsstefnu Alcoa Fjarðaáls og árlega er mæld ánægja íbúa á Austurlandi með fyrirtækið. Í könnun sem Gallup framkvæmdi haustið 2024 voru 78,3% svarenda jákvæðir eða frekar jákvæðir í garð Alcoa Fjarðaáls sem er hækkun á milli ára en árið 2023 voru 75,2% svarenda jákvæðir. Í sömu könnun voru íbúar á Austurlandi spurðir hvort þeir teldu álver Alcoa Fjarðaáls hafa haft jákvæð áhrif á búsetuskilyrði á Austurlandi en 93,7% svarenda töldu áhrifin vera frekar eða að öllu leyti jákvæð. Það er hækkun á milli ára og jöfnun á hæstu mælingu fyrir þennan lið sem gerð var árið 2021.
Þá voru íbúar spurðir hvernig þeim þætti fyrirtækið standa sig í hinum ýmsu þáttum samfélagsábyrgðar. Íbúar á Austurlandi telja Alcoa Fjarðaál standa sig best þegar kemur að heilsu- og öryggismálum en 81,4% svarenda telja fyrirtækið standa sig vel eða mjög vel í þeim málum. Því næst eru 79,6% sem telja að Alcoa Fjarðaál standi sig vel í jafnréttismálum en árið 2023 mældist hlutfallið 83,2% svo það er lækkun á milli ára.
Íbúar voru einnig spurðir hvernig þeim þætti fyrirtækið standa sig í umhverfismálum en 60,2% telja að Alcoa Fjarðaál standi sig frekar eða mjög vel. Að mati svarenda stendur fyrirtækið sig síst í að eiga í opnum samskiptum við almenning þar sem 60,1% töldu Fjarðaál gera það vel eða mjög vel og er það hækkun frá árinu áður þar sem hlutfallið mældist 56,5%.
Alcoa Fjarðaál leggur ríka áherslu á að miðla upplýsingum um starfsemi félagsins til íbúa á Austurlandi og annarra haghafa. Útgáfa samfélagsskýrslu er liður í þeirri upplýsingagjöf en þar er greint frá áhrifum starfseminnar á efnahag, umhverfi og samfélag. Alcoa Fjarðaál er jafnframt með síðu á Facebook og nýtir hana til að eiga í gagnvirkum samskiptum og miðla upplýsingum varðandi Alcoa Fjarðaál og áliðnaðinn á Íslandi. Stjórnendur Alcoa Fjarðaáls eiga í reglulegum samskiptum við aðra hagsmunaaðila svo sem bændur á svæðinu, þingmenn kjördæmisins og ráðherra sem hafa með málaflokka fyrirtækisins að gera. Alcoa Fjarðaál er aðili að samtökum álframleiðenda á Íslandi (Samál), Álklasanum, Samtökum iðnaðarins og Samtökum atvinnulífsins.
Góð samskipti og upplýsingagjöf eru lykilþættir í starfseminni bæði innan og utan fyrirtækisins, við starfsfólk jafnt sem verktaka og birgja. Reglulega eru haldnir fundir fyrir allt starfsfólk álversins þar sem fjallað er um málefni og stöðu fyrirtækisins frá ýmsum hliðum. Jafnframt eru reglulegir fundir með verktakafyrirtækjum og birgjum þar sem farið er yfir helstu mál og stöðu í málaflokkum sem tengjast m.a. rekstri fyrirtækisins, umhverfi, heilsu og öryggi. Nánar má lesa um líðan starfsfólks og samskipti fyrirtækisins við það í mannauðskafla skýrslunnar.
Íbúar eru hvattir til að koma á framfæri ábendingum til fyrirtækisins. Það er hægt aðgera með margvíslegum hætti: í gegnum símanúmer Fjarðaáls 470 7700, með tölvupósti á fjardaal@alcoa.com eða með því að fara í gegnum heimasíðu Fjarðaáls, www.alcoa.is og velja þar „Hafa samband”.
Árið 2024 vörðu Alcoa Fjarðaál og Samfélagssjóður Alcoa (Alcoa Foundation) samtals 98,4 milljónum króna í styrki til hinna ýmsu samfélagsverkefna, fyrst og fremst á Austurlandi. Samfélagsstyrkir Alcoa Fjarðaáls voru 46,4 milljón krónur árið 2024 og hækkuðu um rúmlega 11 milljónir á milli ára. Styrkir úr Alcoa Foundation voru 52 milljónir króna árið 2024 og hækkuðu um 28 milljónir á milli ára. Frá árinu 2003 hefur fyrirtækið varið samtals um fimm milljörðum króna til ýmissa samfélags- og innviðaverkefna. Ekki eru veittir styrkir til einstaklinga, stjórnmálasamtaka, trúfélaga eða til almenns reksturs félaga. Hér fyrir neðan má sjá skiptingu styrkjanna árið 2024.
Alcoa Fjarðaál starfrækir styrktarsjóð sem úthlutar styrkjum til samfélagsverkefna á Austurlandi. Árið 2024 veitti sjóðurinn styrki til 25 verkefna, samtals 46,4 milljónir króna. Þar má til dæmis nefna Björgunarsveitina Gerpi í Neskaupsstað, sem fékk 650 þúsund kr. í styrk til að auka við drónadeild sveitarinnarog Göngufélag Suðurfjarða, sem fékk 400 þúsund kr. í styrk til að hreinsa fjörur og merkja gönguleiðir.
Alcoa Fjarðaál veitti Tónlistarmiðstöð Austurlands á Eskifirði árlegan styrk til að standa fyrir menningarviðburðum, samtals 2,5 milljónir króna árið 2024 og einnig fékk Sláturhúsið menningarmiðstöð á Egilsstöðum 2,5 milljónir króna til að standa að menningarviðburðum. Alcoa Fjarðaál styrkti einnig áfallateymi Fjarðabyggðar og Múlaþings um 2 milljónir króna til þess að styðja við samfélagið í kjölfar áfalla sem dundu yfir á árinu 2024.
Greiddir voru styrkir til íþróttafélaga á Austurlandi, samtals 21,8 milljónir króna og venju samkvæmt voru jólasjóðirnir í Fjarðabyggð og Múlaþing styrktir um 700 þúsund hvor, sem er 200 þúsund króna hækkun í hvorn sjóð um sig frá árinu 2023.
Samfélagssjóður Alcoa í Bandaríkjunum (Alcoa Foundation) hefur veitt samfélagsstyrki til verkefna hérlendis, mestmegnis á Austurlandi, frá því að Alcoa hóf starfsemi á Íslandi. Sjóðurinn leggur áherslu á að styðja við verkefni sem hafa sjálfbærni að leiðarljósi á sviði umhverfis-, mannréttinda- eða menntamála. Árið 2024 styrkti Alcoa Foundation verkefni hér landi fyrir 393 þúsund dali eða um rúmar 52 milljónir króna.
Stærsta styrkinn á árinu, samtals að upphæð rúmar 30 milljónir króna, hlaut Austurbrú vegna verkefnis sem gengur undir vinnuheitinu „Geðræktarmiðstöð á Austurlandi“. Verkefnið er samstarfsverkefni Starfsendurhæfingar Austurlands (StarfA), Heilbrigðisstofnunar Austurlands, sveitarfélaganna Múlaþings og Fjarðabyggðar auk Austurbrúar sem leiðir verkefnið.
Menntunarsjóður björgunarsveita á Austurlandi hlaut styrk til að efla endurmenntun og standa fyrir námskeiðum fyrir björgunarsveitarfólk á Austurlandi. Um er að ræða styrk til þriggja ára sem hljóðar upp á rúmar 23 milljónir en árið 2024 veitti sjóðurinn 7 milljónum íslenskra króna í verkefnið.
Unnið var áfram að samstarfsverkefni stóru sveitarfélaganna tveggja á Austurlandi, Fjarðabyggðar og Múlaþings, um að efla sjálfsvitund og sjálfstraust ungmenna í grunnskólum sveitarfélaganna. Verkefnið leggur einnig áherslu á að efla raungreinakennslu fyrir sama hóp, með það að markmiði að fjölga þeim sem velja slíkt svið í framhaldsnámi. Heildarupphæð styrksins er rúmar 26 milljónir íslenskra króna. Verkefnið er til þriggja ára en árið 2024 var þriðji og síðasti hlutinn greiddur út, rúmlega 9 milljónir íslenskra króna.
Sólin, frístundaþjónusta fyrir börn ogungmenni með sérþarfir sem rekin er af Múlaþingi, hlaut tveggja milljóna króna styrk frá Alcoa Foundation. Nánar er fjallað um sjálfboðaliðaverkefnið sem tengist styrknum í kafla 9.1 í samfélagsskýrslunni. Hjá Sólinni er boðið upp á þjónustu eftir hefðbundinn skóladag og á þeim tímum þegar skólar eru ekki starfræktir.
Þá fékk Náttúruskólinn fjögurra milljóna króna styrk frá Alcoa Foundation. Skólinn hefur aðstöðu í Óbyggðasetrinu í botni Fljótsdals. Í útinámi og á námskeiðum Náttúruskólans er lögð áhersla á fjölbreytni, samvinnu og sjálfstraust, umhverfisvitund, heilsueflingu og áskoranir.
Sjálfbærniverkefni Alcoa Fjarðaáls og Landsvirkjunar hefur verið starfrækt frá árinu 2004 með það að markmiði að fylgjast með áhrifum framkvæmda og reksturs Kárahnjúkavirkjunar og álvers í Reyðarfirði á samfélag, umhverfi og efnahag á Austurlandi. Markmiðið er að fylgjast með þróun vísa sem í flestum tilfellum eru tölulegir mælikvarðar sem gefa vísbendingu um þróun umhverfis-efnahags- og samfélagsmála á byggingar-og rekstrartíma álvers og virkjunar.
Heimasíða verkefnisins er sjalfbaerni.is. Gagnasöfnun á vegum fyrirtækjanna í verkefnið hefur nú staðið yfir í 20 ár og hefur það vakið athygli víða út fyrir landssteinana. Frá árinu 2020 hefur verið samningur í gildi við Austurbrú sem séð hefur um ráðgjafaþjónustu, viðhald og þróun sjálfbærniverkefnisins og gilti sá samningur út árið 2024. Hlutverk Austurbrúar var að vinna með stýrihópi verkefnisins að hvers konar kynningu þess, gagnaöflun, úrvinnslu gagna, undirbúningi funda, skipulagningu ásamt viðhaldi og rekstri á vef verkefnisins sem og önnur tilfallandi verkefni sem stýrihópur fól ráðgjafa að vinna. Á árinu 2024 var unnið að endurnýjun samnings til eins árs þar sem Austurbrú gerir upp síðustu 20 ár og metur þau áhrif sem að Kárahnjúkavirkjun og álverið hafa haft á samfélagið, efnahag og umhverfi.
Opin ráðstefna um jafnrétti og vinnustaðamenningu verður haldin á Austurlandi.
Staðið, sjá Samfélagsviðburðir og sjálfboðavinna.
Heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna sem falla að starfsemi Fjarðaáls verði samþætt inn í samfélagsstefnu fyrirtækisins og kynnt helstu hagsmunaaðilum.
Staðið, Fjarðaál innleiddi samfélagsmarkmiðin í samfélagsskýrslu sinni í fyrra og uppfærði stefnuna í samfélagsmálum út frá því.
Haldinn verður fundur um loftslagsmál fyrir sveitastjórnarfólk á Austurlandi.
Staðið, sjá Hagsmunaaðilar
Bæta við spurningu varðandi samfélagsábyrgð Fjarðaáls í árlegri skoðanakönnun fyrir almenning.
Staðið, sjá Hagsmunaaðilar
Halda opinn íbúafund árið 2020 til að efla samskiptin við íbúa á svæðinu.
Markmið stóðst ekki, frestað vegna COVID-19.
Hefja samstarf við fræðslufulltrúa nærliggjandi sveitarfélaga um verkefni sem stuðlar að bættri sjálfsmynd unglinga.
Stóðst. Efnt til verkefnis í samstarfi við fræðslufulltrúa Fjarðabyggðar og Múlaþings fyrir tilstuðlan styrks frá Samfélagssjóði Alcoa (Alcoa Foundation).
Efla stuðning við Austurbrú um uppbyggingu Háskólaseturs á Austurlandi.
Stóðst. Fjarðaál á fulltrúa í undirbúningshópi um uppbyggingu Háskólaseturs og unnið er í því að færa styrk sem fyrst fór til Háskólans á Akureyri yfir til Austurbrúar.
Efla tengsl við íbúa á svæðinu með opnum íbúafundi
Stóðst ekki þar sem ekki var unnt að halda opinn fund vegna COVID-19.
Halda fund með sveitastjórnarfólki á Austurlandi
Stóðst ekki þar sem ekki var unnt að halda slíkan fund vegna COVID-19.
Styðja við stofnun náttúruskóla fyrir börn á Austurlandi
Stóðst ekki þar sem verkefni reyndist ekki styrkhæft samkvæmt reglum Alcoa Foundation. Í staðinn voru veittir auknir fjármunir til Austurbrúar til að styðja við uppbyggingu háskólanáms á Austurlandi.
Halda 19. júní skemmtun til að fagna kosningarrétti kvenna
Markmið stóðst.
Halda ráðstefnu á Austurlandi fyrir stjórnendur fyrirtækja og stofnana
Markmið stóðst ekki og var ákveðið að fresta þessu verkefni um ár.
Skipuleggja veisluhöld í tilefni af 15 ára afmælis Fjarðaáls
Markmið stóðst.
Auglýsa á ný eftir umsóknum um menningar- og samfélagsstyrki á Austurlandi
Fjarðaál auglýsti eftir umsóknum og úthlutaði rúmlega tólf og hálfri milljón í menningar- og samfélagsstyrki árið 2023.
Bjóða upp á sameiginlegan fund með sveitarstjórnar fólki á Austurlandi
Markmiðið náðist ekki vegna breytinga í stjórnendateymi álversins árið 2023 en markmiðið flyst yfir á nýtt ár.
Halda ráðstefnu á Austurlandi fyrir stjórnendur fyrirtækja og stofnana.
Markmiðið náðist ekki af sömu ástæðum og ofangreint markmið.
Bjóða upp á sameiginlegan fund með sveitarstjórnarfólki á Austurlandi
Markmið náðist ekki. Stjórnendur Fjarðaáls áttu þó reglulega fundi með sveitarstjórn Fjarðabyggðar.
Fara í kynningarátak um styrkveitingar og styrkhafa úr sjóðum Alcoa.
Markmiði náðist með aukinni virkni á samfélagsmiðlum þar sem styrkveitingum var komið á framfæri.
Hækka heildarupphæð í samfélagssjóði
Markmiði náðist, heildarupphæð úthlutana hækkaði um rúma milljón króna á milli ára.
Samfélagskaflann má finna á bls. 57 – 68.
